مهمترین راه اشتغالزایی برای شهروندان توسط سیستمهای حاکمه منطقه‌ای و کشوری، توسعه صنایع آن است. این صنایع میتواند مقطعی و محدود باشد یا پایدار و دارای ثبات باشد.
برای بررسی این موضوع، به اولویتهای اقتصادی چند کشور منطقه نظری می‌افکنیم:
ترکیه: 1) صنعت پوشاک 2) صنعت توریسم
آذربایجان: 1) صنعت نفت 2) صنعت توریسم
ایران: 1) صنعت نفت 2) صنعت کشاورزی
. . .
کشورهایی که اقتصادشان به صنایع مقطعی چون نفت متکی است چنانچه برنامه‌ای برای جایگزینی آن نداشته باشند بالاخره روزی با اتمام تاریخ انقضای این نوع صنایع، با چالشهای اقتصادی جدی و جبران ناپذیری روبرو خواهند شد.
بدیهی است در ایران صنعت نفت و درآمدهای حاصل از آن، نتوانسته است نیازهای اشتغالزایی همه شهروندان را تأمین نماید و در نتیجه همین مسئله است که مسائلی چون مهاجرت و نابودی صنایع محلی و منطقه ای چون کشاورزی و دامپروری نیز بوجود آمده است تا جایگزین صنعت اول نیز به طور جدی به مخاطره بیفتد. در چنین شرایطی است که ایجاد صنایعی پایدار با ثبات همیشگی و حتی نسبی چون صنعت توریسم احساس میشود.
در حالی که سالیانه تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی از مناطق مرکزی و شرقی ایران دیدن می‌نمایند تا پولهای زیادی از این طریق به این مناطق تزریق شود و اقتصادشان به گردش دربیآید، بسیاری از مناطق گردشگری ایران که نسبت به این مناطق از شرایط بسیار مناسب و حتی مطلوبتری برای گردشگری برخوردار می‌باشند در نقطه کور این گردشگران قرار داده میشود!
منطقه آذربایجان ایران با وجود شرایط بسیار عالی برای گردشگری و گردشگران داخلی و خارجی، از جمله مناطقی است که دقیقاً در چنین موقعیتی قرار گرفته و عدم برنامه ای خاص برای صنعت توریسم به شدت محسوس میباشد؛ فلذا دولت ایران یا لااقل نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی باید فکری اساسی برای تمرکززدایی و رفع تبعیضها بیندیشند و در جهت ایجاد و توسعه صنعت توریسم در این منطقه، حرکتی جدی از خود نشان بدهند. البته در شرایط کنونی مردم هر شهر و روستا هم نباید دست روی دست بگذارند و صرفاً منتظر حرکت دولت و نمایندگان بمانند و باید یک جنبش مردمی فرهنگی-توریستی به راه بیفتد.
شرایط اقلیمی، جغرافیایی و اجتماعی منحصر به فرد آذربایجانِ ایران اعم از: وسعت، چهارفصل در مناطق مختلف، کوهها و کوهپایه‌های سرسبز و خنک با چشمه‌های آب سرد در فصول بهار و تابستان، دشتهای گرم و معتدل در زمستان و بهار، آبهای گرم و آبدرمانی در نقاط مختلف بویژه در بهار و پاییز، باغات میوه و بستانها و جالیزها، پوشش گیاهی و گیاهان خوراکی و دارویی، حیات وحش، صنایع دستی، آثار باستانی و تاریخی و دیدنی، جنگلهای سرسبز بدون هوای شرجی، سواحل دریا و رودخانه‌ها، هتل های چندستاره، غذاهای محلی و رستورانهایی با درجات مختلف و مخصوص هر سلیقه‌ای، قیمتهای مناسب کالا و خدمات، از همه مهمتر بالابودن ضریب امنیت جانی و مالی در این منطقه، و از همه اینها خاصتر مردم خونگرم و مهربان و مهمان نواز ترک آذربایجان و... شاخصه‌های لازم برای مناطق توریستی هستند که در هیچ منطقه ایران به جز آذربایجان، نمیتوان همگی آنها را یکجا یافت.
ما و همه دلسوزان آذربایجانی باید بر خود وظیفه بدانیم تا این شرایط طلایی و خصوصیات منحصر به فرد آذربایجان را از زوایای گوناگون و به درستی آنچنان برای دیگران و کسانیکه قصد مسافرت و گذران تعطیلات را دارند بنمایانیم که دیگر کسی رغبتی برای رفتن به جاهای کم لطف و اتلاف وقت و اصراف پولهایش را نداشته باشد.
در اینجا ضروری دیدم به نکته‌ای بسیار مهم اشاره‌ای داشته باشم و به هموطنان آذربایجانی که در مراکز عمومی و تجاری‌شان (مغازه‌هایشان) بخصوص در شهرها و بازارهای آن که با مشتریان و مراجعین برخورد مستقیم دارند و اتفاقاً یکی از طرفهای مهم این برنامه و ذی نفع می‌باشند نیز بعنوان برادر کوچکتر و دلسوزشان بخواهیم که برخوردهای مناسب و در شأن یک آذربایجانی از خود نشان دهند و در صورت مشاهده رفتارهای نامناسب از کسی یا کسانی، آنها را از این حرکتشان و عواقب آن و رعایت فرهنگ توریست پذیری آگاه نماییم.
شایسته است مطبوعات مردمی و حتی کسانی که دستی بر رسانه‌های جمعی دولتی دارند بر خود وظیفه بدانند تا درخصوص این برنامه و جوانب آن، اطلاعات لازم را در اختیار شهروندان و مخاطبانشان قرار دهند و یا حداقل بخشی از زمان و مکان فعالیتهای خود را به این امر بسیارمهم و حیاتی اختصاص دهند.
این جنبش توریستی، علاوه بر رهاورد اقتصادی در نقطه نقطه آذربایجان، شعور سیاسی و اجتماعی و فرهنگی افراد جامعه را نیز ارتقاء خواهد داد و طولی نخواهد پایید که نتایج فوق‌العاده مثبت آن، در شرایط کنونی جهانی و داخلی، جامعه(منطقه) را از تمام عقب ماندگی‌ها و زوال خواهد رهانید.
سیدمجتبی موسوی
